Sporcu Beslenme Ürünleri Hakkında Bilgiler!
21-11-2022
14:37
BESLENME ÜRÜNLERİ
Antrenman ve beslenme sportif başarıda partnerdir. Antrenman etkisi doğru teknik, yoğunluk ve antrenman kapsamı ile en üst düzeye çıkarılır. Günümüzde yeterli miktarda doğru besleyici maddeleri almak zordur. Bu nedenle değişik amaçlı ürünler geliştirilmiştir. Sporcular tarafından başarı için kullanılan bu ürünler: Protein konsantrasyonları, amino asit ürünleri, karbonhidrat ve enerji konsantreleri, vitamin ve mineral konsantreleri, molke ürünleri, diyet ürünleri, L-Karnitin-Lecithin ürünleri ve Kreatin Monohidrat olarak sayılabilir.
Beslenme Ürünlerinin Kullanım Amaçları:
Vücut için (özellikle kassal kasılma için) gerekli enerjiyi sağlamak, kas kütlesi ve kuvvetini artırmak, dayanıklılık kapasitesini yükseltmek,egzersiz sırasında oluşacak yorgunluğun daha geç ortaya çıkmasını sağlamak, antrenman ve müsabakalar sonrası ve ara devrelerde toparlanmayı hızlandırmak, egzersiz sırasında oluşabilecek oksidanlar ve laktik asit gibi ürünlerin zararlı etkilerini yok etmek olarak sıralanabilir.
ÜRÜN ÇEŞİTLERİ
WHEY PROTEİN
Beslenmenin vazgeçilmez unsuru olan protein; et, süt, yumurta ve peynir gibi hayvansal ile bitkisel kaynakların yanında peynir altı suyu (whey) protein konsantreleri gibi fonksiyonel gıdalardan temin edilebilmektedir.
Eğer bir sporcu yeterli miktarda protein almazsa, vücut protein ihtiyacını karşılamak için kas dokularında mevcut olan proteini kullanarak, kasları yıkıma (katabolizma)uğratır. Dolayısıyla hem antrenman esnasında vücudun protein ihtiyacını karşılamak, hem de kasların büyümesini (anabolizma) sağlamak amacıyla mutlaka protein takviyesi yapılmalıdır.
Hidrolize edilmiş whey proteinin avantajı, yüksek molekül ağırlığındaki proteinlerin parçalanarak kısa zincirli di ve tripeptit moleküllerine indirgenmesi sonucu daha hızlı ve kolay sindirilip kana karışabilmesindendir. İçeriğindeki amino asitler fiziksel aktivite sonucu oluşan proteinlerin bozunmasının artması durumundaki kas kaybını hızlı bir şekilde önlemenin yanında bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlamaktadır. Kemik sağlığını koruyarak kilo kontrolünü destekleyen, performansı arttıran WHEY PROTEİN hızla emilebilmesi ve kolay hazmedilebilmesi özellikleri ile vücudu şekle sokan ve geliştirenler, yoğun fiziki çalışma yapanlar, dayanıklılık sporları ile uğraşanlar için ideal bir üründür.
Kansere karşı koruyucu etki göstererek riskin azalmasına yardımcı olurken, karaciğerin kolesterol seviyesinde düşüşe neden olmaktadır. Kemik sağlığını korur, vücutta su dengesini sağlar, zihinsel sağlığa ve strese karşı pozitif etki gösterir, kilo kontrolünü destekler, performansı arttırır.
AMINO ASİTLER
Amino asitler, proteinlerin yapı taşlarıdır ve amino asitler; dokuların yenilenmesi, büyüme ve kas yapımı için metabolizmanın kullandığı en önemli maddelerden biridir. Genel olarak amino asitler, zorunlu ve zorunlu olmayan amino asitler olarak ikiye ayrılır. Zorunlu amino asitler, vücutta sentezlenemezler, bu yüzden mutlaka dışarıdan alınmaları gereklidir. Vücudun protein sentezi yapabilmesi için gerekli tüm amino asitler, yeterli miktarda bulunmalıdır.
Tek bir amino asidin yoğun şekilde alınması o amino asidin emiliminde sorunlara neden olur. Yüksek kaliteli peynir suyu proteini ve çift zincirli amino asit içeriği ile yüksek kaliteli amino asit tabletleridir. Zorunlu ve zorunlu olmayan amino asitleri yeterli miktarda içerir. Böylelikle, kas sisteminin gereksinimlerine zamanında ve en ölçülü oranda ve de en kısa zamanda kesin cevap vererek kas gelişimini hızlandırır, kas kaybını önler ve doku yenilenmesini hızlandırır. Bir diğer önemli özelliği metabolizma tarafından kolayca emilmesidir.
Amino asitler, antrenman çalışmasından en iyi biçimde başarı elde etmek için, özellikle yoğun adale çalışmalarından sonra vücuda çabuk kazandırılması gerekmekle birlikte, antrenman öncesi ve esnasında da alınılabilmektedir. Dolayısıyla antrenmanlardan hemen sonra başlayan kas sisteminin yenilenme sürecinde, kasların ihtiyacı olan amino asitlerin kullanım oranını yükselterek, adalelerin yenilenmesine ve gelişmesine daha fazla yardımcı olabilmektedirler.
CREATİN MONOHİDRAT
Creatin insan vücudunda doğal olarak bulunan,beslenmenin gereksinimi karşılayamadığı durumlarda karaciğer,böbrek ve pankreasta,temel amino asit olan glisin arginin ve metionin katkılarıyla sentezlenen bir amino asit türevidir. Organizmadaki toplam creatin stoğunun % 95'i iskelet kaslarında, geri katan % 5'1 ise böbrek, kalp ve beyin kaslarında bulunur.
Özellikle kırmızı et,ringa,somon ve tuna balığı en iyi kreatin kaynaklandır. Yoğun egzersiz yapan sporcular creatin ihtiyaçlarını gıdalar ili karşılama yoluna girseler bile,bununla beraber yağ, kolesterol, fazla kalori alımı gibi olumsuz faktörleri de bir arada bulunduracağından,belirli besleyici maddeleri yüksek miktarda ihtiva eden gıda takviyeleri ile vücudun ihtiyacı olan creatin miktarını tedarik etmeyi pratik bir çözüm olarak tercih etmektedirler.
Creatin,hücre içi biyokimyasal reaksiyonlar için gereken kimyasal enerjiyi taşıyan ve vücudun enerji üretiminde kullanabildiği tek kimyasal yapı olan ATP'yi üretmede yardımcı olan ve aynı zamanda ani ve yüksek enerji ihtiyaçlarını karşılayan bir maddedir. Creatin; kasların işlev görmesi için gerekli olan bu enerjinin kaynağını oluşturur.
Vücuda alınan creatin kan dolaşımıyla,kas sistemine enerji sağlamak amacıyla taşınır ve orada creatinfosfata dönüştürülerek depolanır. Kas aktivitesi esnasında ATP,yüksek enerjili Ibslküiu vererek ADP'ye dönüşür ve bu esnada kaslara güç veren enerji ortaya çıkar. ATP besin oksidasyonu ile elde edilebildiği gibi,antrenman esnasında ani,yüksek ve çabuk enerji gereksinimi söz konusu olduğunda,diğer bir enerji kaynağı olan creatinfosfatın dolaylı olarak fosfat iyonları sağlaması ile,ADP'den kasların son enerji kaynağı olan egzersiz sırasında harcanan ATP yeniden sentezlenir.
Kas hücresinde bulunan creatinfosfat,ATP yenilenmesi için depo görevi yapar. Bu daha fazla antrenman yapılmasına, kas yapısının desteklenmesine, antrenman sonrası protein sentezine ve kısa süreli maksimal yüklenmelere olanak sağlamaktadır. Creatinin dayanıklılık ve performans üzerinde pozitif etkilerinin yanında,creatin kullanımının protein sentezini yani kas oluşumunu tetiklediği de bilinmektedir.
%100 oranında saf Creatin Monohidrat içeriği ile beslenmenin hedefe yönelik creatin tedariğine imkan vermektedir. Creatin alımı kas hücrelerinde creatinfosfat düzeyinin yükselmesini sağlamaktadır. Creatinfosfat kas hücresinde metabolizma açısından zaruri bir rol oynamaktadır. Dengesiz beslenmede, örneğin et bakımından noksan ve vejeteryan diyetlerde,bununla beraber yoğun fiziki yüklenmelerde kaslar ilaveten creatine ihtiyaç duymaktadırlar,%100 saf Creatin yetersiz beslenmede creatin noksanlığının dengelenmesi ve daha iyi rejenerasyon için sporcuların en ideal gıda takviyesidir. Özellikle rekora yönelik sporcular maksimal bir creatinfosfat düzeyinden yararlanmaktadırlar.
GLUTAMINE
Glutamin karaciğerde amonyak açığa Çıkarır. Glutamin: Non-esansiyel aminoasit olan glutamin gastrointestinal sistemde mukozal koruma ve immün fonksiyondaki rolü nedeniyle son zamanlarda oldukça önemli hale gelmiştir. Glutamin sistemik dolaşıma büyük oranda iskelet kasından sentez edilip salınır. Organlar arası nitrojen ve karbon taşıyıcısı olarak rol alır. Önemli bir enerji kaynağıdır ve protein sentezi ve hücresel koruyucu sistemler için gereklidir. Glutamatlı besinler ve barsaktaki lenfoid dokular tarafından primer besin öğesi olarak kullanılır.
Glutamin'in temel olarak sağladığı faydalar; büyüme hormonunun salgılanmasına yardımcı olmak, hücrelerin nitrojen alımını zenginleştirmek, protein sentezini artırmak, hücre hidrasyonunu artırmak,hücre iyileşmesini maksimize etmek,kas yıkımını engellemek, glükoz fonksiyonunu optimize etmek,vücutta oluşan toksin maddeleri temizlemek,kaslarda protein azalmasını önlemek,hücrelere nitrojen taşımak, asit dengesini sağlamak, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve enerji vermektir. Kısacası Glutamin hem anabolik hem de anti katabolik bir amino asittir.
Glutamin tüm amino asitler içinde en çok fonksiyona sahip olan temel bir amino asittir ve profesyonel sporcular tarafından temel bir gıda takviyesi olarak kullanılır.
Sporcularda ağır antrenman sonrasında enerji azalması ve kas ağrıları oluşur. Eğer vücudun dinlenme ve iyileşme süresi,iki antrenman zamanı arasındaki süreden fazla olursa, bu sporcu için bir sıkıntı (sendrom) yaratır. Bu sendrom vücudun depoladığından daha fazla Glutamine tüketimine neden olur. Üst üste yaşanabilecek bu sendrom vücudun kas yıkımına gitmesine sebep olur.
Glutamin takviyesi fazla antrenman sendromunda oluşan kas yıkımını tersine çevirir. Kaslarda serbest amino asitlerin ve nitrojen kaybına engel teşkil etmesi sebebiyle,Glutamin anti katabolik bir maddedir. Antrenmanlar sırasında en çok tüketilen amino asit Glutamin'dir. Genel sağlık açısından Glutamin ele alındığında; yara veya yanıkların iyileşmesini hızlandırır ve enfeksiyon oluşumunu engeller. Bu sebepten dolayı ameliyat sonrasında hastalara Glutamin takviyesi verilir. Ayrıca bağırsakların sağlıklı olmasında temel madde yine Glutamin'dir. Sinir ve psikoloji sağlığını destekler.
BCAA
Bu belirli amino asitlerin anabolik ve büyüme hormonunu uyarıcı olduğu ve özellikle ısı stresi sırasında aerobik kapasite, kuvvet,kas dayanıklılığını artırdığı bilinmektedir. Aerobik egzersizin protein yıkımını artırdığı iyi bilinmektedir.Egzersizden sonra proteinler yeniden yapılsa da eğer hedef yağsız vücut kütlesini artırmak ise, proteinler yıkıma karşı korunmalıdır. Dallı zincirli amino asitler (BCAA)egzersiz sırasında kasdokuları tarafından kullanılan özel tip amino asitlerdir. Bu amino asitler egzersiz yapan kaslar tarafından enerji sağlamak için kullanılmakta ve kanda ek BCAA bulunması bu amino asitlerin daha çoğunun enerji için kullanılmasına neden olmaktadır. Böylece diğer amino asitlerin kaslarda protein yapımı için kullanımı sağlanmaktadır.
Kısaca; BCAA'ların varlığı kas proteinlerinin yıkımını minimize etmekte veya kana salınımını yavaşlatmaktadır. BCAA'lar aynı zamanda yorgunluğun gecikmesinde etkilidir ve sporcuların egzersiz sonrasında kendilerini daha iyi hissetmelerine neden olabilmektedir. Uzun süreli egzersizler sırasında triptofan gibi belirli bazı amino asitlerin plazma konsantrasyonlarında artış görülmektedir. Triptofan beyne girerek serotonin sentezlenmesine neden olmakta, beyinde serotonin miktarının artışı insanlarda uyuşukluk ve ratlarda egzersize bağlı yorgunlukla ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle kanda yüksek triptofan düzeyi egzersiz sırasında mental yorgunluğa neden olmaktadır. BCAA'lar beyne triptofan girişini önleyerek yorgunluğun hissedilmesini geciktirmektedir.
Yapılan yeni bir çalışmada; BCAA tüketiminde (%54 leusin,%19 izoleusin,% 27 valin)sıcakta orta düzey egzersiz performansını artırdığı gösterilmiştir. Son olarak;leusin enjeksiyonunun insanlarda büyüme hormonu salınımına minimal etkisi olduğu gösterilmiştir. BCAA'nın zengin besinsel kaynakları; hindi, tavuk,diğer etler ve barbunyadır.
L CARNİTİNE
Yağlarınızdan kurtulun sağlığınıza kavuşun L-Carnitine uzun zincirli yağ asitlerini vücudun enerji santralleri olan mitokondri'lere taşıyarak, yağlardan enerji elde edilmesini ve bununla beraber yağların yakılmasını sağlar. L-Carnitine günümüzde yağlarından kurtulmak isteyen insanlar kadar performanslarını arttırmak isteyen sporcular tarafından da çok tercih edilmektedir. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, L-Carnitine aerobik performansarttırarak sporcuların daha uzun süre performanslarını korumalarını sağlar. Sporcuların birçoğunun L- Carnitine kullanarak hem kilolarından kurtulduğu hemde sportif verimlerini arttırdıkları bilinmektedir. L-Carnitine' in dışarıdan ek olarak alınmasının sebebi, vücutta yeterince yapılamaması ve gıdalarda yeterince bulunmamasıdır. L- Carnitine olmadan yağların yanamayacağını göz önüne alırsak, vücuttaki az L-Carnitine seviyesi yağların da daha az yakılacağı anlamına gelir.
Kolesterol ve trigliserid seviyesinin düşümüne de direk katkısı olan L-Carnitine, kalp kaslarının güçlenmesine ve oksijen kullanabilme kapasitesinin arttırılmasında etkili olan çok önemli bir amino asittir. Vejeteryanlar da eksikliği fazlasıyla görüldüğü için, ek olarak almaları tavsiye edilmektedir
KARBONHİTRAT
Yağlanmadan kilo alımını sağlar ,Enerji ve kas yapılanmasını artırır, Perfomans ve dayanıklılık kazandırır ,Kas dokularının ve kasların katabolizmaya karşı korunmasını sağlar ,Protein sentezi sağlar
Karbonditrat, yağlanmadan kilo almak ve kas kütlesi olarak büyümek isteyen, genel anlamda zayıf olan veya kendini zayıf kabul eden insanlar ve kendisinde güç eksikliği hisseden zayıf ve dirençsiz sporcular için formüle edilmiş bir üründür.
Karbonhidratlar insan vücudu için en önemli enerji kaynağıdır çok aşırı oksijen gerektirmeden çabuk ve ekonomik enerji vererek uzun süre yorulmadan çalışmayı sağlarlar ve vücutta glikojen olarak depo edilip en iyi enerji kaynağını oluştururlar. Bununla birlikte kas dokularını korumakta, kasları katabolizmaya karsı korumakta ve büyüme hormonlarının salgılanmasında etkili olan glutamin ve kassal enerjiyi sağlamada etkili olan kreatin içermekledir.
Ayrıca karbonhidratların sindirilmesinde, yağların ve proteinlerin metabolize edilmesinde, amino asitlerin parçalanmasında ve kan dolaşımının hızlandırılmasında etkili olan B vitaminleri ile iskelet ve kemik yapısını destekleyen kalsiyum içermektedir. Kaslardaki kırmızı pigment (Myoglobin) üretiminde ihtiyaç duyulan ana madde olan demirin emilimini önemli oranda arttıran etkiye sahip olan C vitamini de ilave edilmiştir. Bu nedenle büyüme sağlanırken bitkinlik hissi de engellenir.
